Nếu bạn đang quan tâm đến hướng dẫn làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở, chắc hẳn sẽ nhận ra đây không chỉ là thủ tục hành chính đơn thuần mà còn là bước quan trọng để bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình. Nhiều người thường gặp khó khăn do chưa nắm rõ điều kiện, hồ sơ và quy trình dẫn đến mất thời gian, thậm chí phát sinh chi phí ngoài dự kiến. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ chia sẻ chi tiết, dễ hiểu và cập nhật mới nhất 2025 để bạn có thể hoàn thành thủ tục nhanh chóng, chính xác. Dưới đây là bài viết tham khảo để bạn đọc có thể nắm thêm được thông tin cần thiết.
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở là gì?
Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, quyền sở hữu nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất (thường gọi là Sổ đỏ) là chứng thư pháp lý do Nhà nước cấp cho người có quyền sử dụng đất, sở hữu nhà ở hợp pháp. Đây là bằng chứng quan trọng để xác nhận quyền sở hữu, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của người dân, đồng thời tạo cơ sở khi chuyển nhượng, thừa kế, tặng cho hoặc thế chấp bất động sản.
Cấp Giấy chứng nhận lần đầu được hiểu là việc cơ quan Nhà nước có thẩm quyền cấp Sổ đỏ cho một thửa đất khi đủ điều kiện và người sử dụng đất có hồ sơ đề nghị. Điểm đáng lưu ý là pháp luật không quy định cấp lần hai, lần ba mà tùy từng tình huống sẽ áp dụng thủ tục cấp đổi, cấp lại hoặc đính chính.
Điều kiện được cấp Giấy chứng nhận lần đầu
Theo Luật Đất đai 2024, điều kiện để được cấp Sổ đỏ lần đầu được phân chia thành nhiều nhóm. Đây là bước quan trọng trước khi tìm hiểu chi tiết hướng dẫn làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở:
Người sử dụng đất có giấy tờ về quyền sử dụng đất
Nếu có giấy tờ hợp pháp như hợp đồng chuyển nhượng, giấy tờ giao đất, thừa kế… thì việc cấp Sổ đỏ tương đối thuận lợi.
Người sử dụng đất không có giấy tờ về quyền sử dụng đất
Trường hợp phổ biến ở nhiều hộ gia đình, đặc biệt đất sử dụng lâu dài nhưng không có giấy tờ rõ ràng. Khi này cơ quan Nhà nước sẽ xem xét nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất và tính hợp pháp.
Người sử dụng đất có vi phạm trước ngày 01/7/2014
Nếu có hành vi vi phạm pháp luật đất đai nhưng đã khắc phục, hoàn tất nghĩa vụ tài chính thì vẫn có thể được xem xét cấp Giấy chứng nhận.
Người sử dụng đất được giao không đúng thẩm quyền
Ví dụ đất được cấp bởi cơ quan không có thẩm quyền, nhưng đã sử dụng ổn định, không tranh chấp và phù hợp quy hoạch. Trường hợp này vẫn có khả năng hợp thức hóa bằng thủ tục cấp Sổ đỏ.
Hồ sơ đề nghị cấp Giấy chứng nhận lần đầu
Theo Nghị định 101/2024/NĐ-CP, để làm thủ tục cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở lần đầu, người dân cần chuẩn bị đầy đủ hồ sơ. Cụ thể:
- Đơn đăng ký cấp Giấy chứng nhận (Mẫu số 04/ĐK).
- Chứng từ nghĩa vụ tài chính: biên lai nộp tiền sử dụng đất, lệ phí trước bạ… hoặc giấy miễn giảm.
- Trích đo bản đồ địa chính (nếu có).
- Giấy ủy quyền (nếu nhờ người khác nộp hồ sơ).
Ngoài ra, tùy từng trường hợp phải bổ sung thêm:
- Giấy tờ thừa kế quyền sử dụng đất.
- Quyết định xử phạt hành chính kèm chứng từ đã nộp phạt (nếu có vi phạm).
- Văn bản xác định các thành viên hộ gia đình có chung quyền sử dụng đất.
- Hợp đồng thỏa thuận hoặc quyết định Tòa án về thửa đất liền kề.
- Hồ sơ thiết kế, nghiệm thu công trình trên đất nông nghiệp (nếu cần).
Quy trình cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất lần đầu
Để người dân dễ theo dõi, dưới đây là quy trình chuẩn để làm giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở theo Nghị định 101/2024/NĐ-CP:
Bước 1. Nộp hồ sơ
Người sử dụng đất nộp tại Bộ phận Một cửa tại Văn phòng đăng ký đất đai hoặc Chi nhánh, thông qua UBND cấp huyện
Bước 2. Tiếp nhận hồ sơ
- Nếu hồ sơ chưa hợp lệ: cơ quan hướng dẫn bổ sung.
- Nếu hồ sơ hợp lệ: cấp phiếu hẹn trả kết quả và chuyển đến UBND huyện.
Bước 3. UBND huyện xác nhận hiện trạng
Xác nhận đất có tranh chấp hay không, có dính quy hoạch hay không, có công trình trên đất không. Đây là căn cứ quan trọng trước khi chuyển sang bước đo đạc.
Bước 4. Đo đạc, xác minh bản đồ địa chính
- Nếu đã có bản đồ: trích lục bản đồ địa chính.
- Nếu chưa có: Văn phòng đăng ký đất đai sẽ đo đạc lại trong 5 ngày làm việc.
- Chi phí đo đạc do người sử dụng đất chi trả.
Bước 5. Thực hiện nghĩa vụ tài chính
Người nộp hồ sơ phải đóng: lệ phí cấp Giấy chứng nhận, lệ phí trước bạ, tiền sử dụng đất (nếu có), phí thẩm định. Nếu được miễn, giảm cần nộp giấy tờ chứng minh.
Bước 6. Nhận kết quả
Sau khi hoàn tất, người sử dụng đất sẽ được trả Sổ đỏ tại Bộ phận Một cửa. Trường hợp ghi nợ tiền sử dụng đất thì chỉ nhận khi đã ký cam kết ghi nợ.
Chi phí cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở
Khi thực hiện thủ tục này, người dân cần chuẩn bị chi phí bao gồm:
- Tiền sử dụng đất (tùy từng loại đất và thời gian sử dụng).
- Lệ phí trước bạ (0,5% giá trị đất và nhà ở, nếu có).
- Lệ phí cấp Giấy chứng nhận: dao động từ vài trăm nghìn tùy địa phương.
- Chi phí đo đạc, thẩm định: phát sinh nếu phải trích đo địa chính.
Thủ tục làm Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất và nhà ở là bước quan trọng để xác lập quyền hợp pháp của người dân đối với bất động sản. Nắm rõ điều kiện, hồ sơ, quy trình và chi phí sẽ giúp quá trình thực hiện thuận lợi hơn. Nếu cần tư vấn về vấn đề bất động sản, hãy liên hệ Global Vietnam Lawyers (GV Lawyers) qua hotline: 028 3622 3555 để được hỗ trợ chuyên nghiệp, nhanh chóng.
