Bối cảnh Chính phủ Việt Nam đang tích cực thúc đẩy tiến trình chuyển đổi số quốc gia, việc sử dụng tài khoản định danh điện tử ngày càng trở nên phổ biến và cần thiết. Đây là một trong những công cụ quan trọng giúp đơn giản hóa thủ tục hành chính, nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước và đảm bảo an toàn trong các giao dịch điện tử.
Vậy tài khoản định danh điện tử là gì? Tài khoản này được phân loại ra sao, có những tiện ích gì và công dân cần làm gì để đăng ký, sử dụng hợp pháp? Bài viết dưới đây GV Lawyers một công ty luật Việt Nam giàu kinh nghiệm trong lĩnh vực tư vấn pháp luật hành chính và công nghệ thông tin sẽ giúp bạn hiểu rõ tất cả các nội dung quan trọng liên quan đến loại tài khoản này.
Tài khoản định danh điện tử là gì? Cơ sở pháp lý về định danh điện tử
Trước tiên, để trả lời chính xác cho câu hỏi “tài khoản định danh điện tử là gì”, cần căn cứ theo quy định của Nghị định 59/2022/NĐ-CP ngày 5/9/2022 của Chính phủ về định danh và xác thực điện tử. Theo Điều 2 của Nghị định này:
“Tài khoản định danh điện tử là tập hợp gồm tên đăng nhập (mã định danh cá nhân), mật khẩu hoặc hình thức xác thực khác do hệ thống định danh và xác thực điện tử của Bộ Công an tạo lập.”
Tài khoản này được cấp cho công dân Việt Nam thông qua ứng dụng VNeID, do Bộ Công an phát triển và quản lý. Tài khoản định danh điện tử cho phép công dân sử dụng để thực hiện các giao dịch hành chính công, tài chính, thương mại điện tử…, đồng thời đóng vai trò thay thế thẻ CCCD và nhiều loại giấy tờ cá nhân khi cần thiết.
Vậy tài khoản định danh điện tử (thường gọi là tài khoản VNeID) là tài khoản chính thức do hệ thống của Bộ Công an cấp, đáp ứng nhu cầu giao dịch công nghiệp 4.0 và quản trị dữ liệu dân cư. Được thiết lập theo Nghị định 59/2022/NĐ-CP (có hiệu lực từ 20/10/2022), tài khoản này cung cấp hai cấp độ mức 1 (đăng ký trực tuyến) và mức 2 (xác thực sinh trắc học), phục vụ từ các thủ tục hành chính cơ bản đến thanh toán tài chính, khai báo y tế và quản lý giấy tờ cá nhân.
Lý do tài khoản định danh điện tử trở thành xu thế tất yếu
Trong thời đại công nghệ số, việc xác minh danh tính trong môi trường trực tuyến là yêu cầu bắt buộc đối với nhiều loại hình giao dịch. Tài khoản định danh điện tử ra đời không chỉ để giải quyết bài toán xác thực danh tính, mà còn:
- Tiết kiệm thời gian và chi phí cho công dân
- Nâng cao hiệu quả quản lý nhà nước
- Đảm bảo an toàn thông tin, hạn chế giả mạo danh tính
- Tăng cường tính chính xác trong các giao dịch điện tử
Những lợi ích này đang biến tài khoản định danh điện tử trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống số của công dân hiện đại.
Lợi ích nổi bật khi sử dụng tài khoản định danh điện tử
Sau khi hiểu được tài khoản định danh điện tử là gì, công dân cần nắm rõ các quyền lợi mà tài khoản này mang lại. Cụ thể như sau:
- Đơn giản hóa thủ tục hành chính
Người dân không cần điền nhiều loại biểu mẫu, không cần xuất trình nhiều giấy tờ khi thực hiện các thủ tục hành chính. Hệ thống tự động xác minh thông tin từ cơ sở dữ liệu quốc gia, giúp tiết kiệm thời gian và công sức.
- Thay thế nhiều loại giấy tờ cá nhân
Công dân có thể tích hợp các giấy tờ như: CCCD, giấy phép lái xe, thẻ bảo hiểm y tế, đăng ký xe,… trực tiếp trên ứng dụng VNeID. Việc sử dụng giấy tờ điện tử đã được pháp luật công nhận và có giá trị pháp lý tương đương bản gốc.
- Thực hiện giao dịch tài chính mọi lúc, mọi nơi
Chỉ với một tài khoản duy nhất, công dân có thể thanh toán hóa đơn điện nước, đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, thực hiện chuyển tiền, khai báo y tế,… một cách dễ dàng và bảo mật cao.
- Bảo vệ danh tính và dữ liệu cá nhân
Với cơ chế xác thực bằng sinh trắc học (vân tay, khuôn mặt), dữ liệu công dân được bảo mật chặt chẽ, hạn chế tối đa tình trạng giả mạo giấy tờ và danh tính trong môi trường mạng.
Phân loại tài khoản định danh điện tử theo quy định
Tùy vào mức độ xác thực thông tin cá nhân, tài khoản định danh điện tử được chia thành 2 cấp độ chính, căn cứ theo Điều 6 Nghị định 59/2022/NĐ-CP:
Tài khoản định danh điện tử mức 1
- Cách đăng ký: Thực hiện trực tiếp trên ứng dụng VNeID
- Điều kiện: Thông tin cá nhân kê khai được tự động đối chiếu trùng khớp với Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư
- Tính năng: Được sử dụng cho các dịch vụ hành chính cơ bản như:
- Khai báo y tế
- Thông tin tiêm chủng
- Đăng ký lưu trú, thường trú, tạm trú, tạm vắng
Tài khoản định danh điện tử mức 2
- Cách đăng ký: Tại cơ quan công an, với xác thực vân tay hoặc khuôn mặt
- Điều kiện: Thông tin cá nhân được xác minh sinh trắc học và đối chiếu với CSDL quốc gia về CCCD và xuất nhập cảnh
- Tính năng: Sử dụng đầy đủ các dịch vụ trên VNeID, bao gồm:
- Tích hợp giấy tờ tùy thân
- Giao dịch tài chính
- Thực hiện thủ tục hành chính công trực tuyến
Thông tin bắt buộc khi đăng ký gồm:
- Số định danh cá nhân hoặc CCCD
- Họ và tên, giới tính, ngày tháng năm sinh, quốc tịch
- Số điện thoại, email
- Số hộ chiếu hoặc giấy tờ đi lại quốc tế (nếu có)
Hướng dẫn đăng ký tài khoản định danh điện tử mức 1
Dưới đây là các bước đăng ký tài khoản định danh điện tử mức 1 qua ứng dụng VNeID:
Bước 1: Tải và cài đặt ứng dụng VNeID từ Google Play hoặc App Store
Bước 2: Chọn “Đăng ký” → Nhập thông tin cá nhân
Bước 3: Quét mã QR trên thẻ CCCD để hệ thống xác thực
Bước 4: Kiểm tra lại thông tin hiển thị → Đồng ý điều khoản
Bước 5: Nhập mã OTP được gửi về điện thoại để thiết lập mật khẩu
Bước 6: Hoàn tất đăng ký và đăng nhập để sử dụng tài khoản
Đăng ký tài khoản định danh điện tử mức 2 ở đâu?
Để đăng ký tài khoản mức 2, công dân cần đến Công an cấp xã, huyện hoặc tỉnh nơi cư trú để thực hiện xác thực sinh trắc học.
Ngoài ra, người dân có thể đặt lịch hẹn thông qua ứng dụng VNeID để tránh chờ đợi khi đến làm thủ tục.
Việc đăng ký tài khoản định danh điện tử là hoàn toàn miễn phí, và có hiệu lực tương đương thời hạn của thẻ CCCD gắn chip.
Cảnh báo bảo mật khi sử dụng tài khoản định danh điện tử
Bộ Công an khuyến cáo: Trong quá trình sử dụng, công dân cần tuyệt đối:
- Không cung cấp mật khẩu hoặc mã OTP cho bất kỳ ai
- Không cài đặt ứng dụng VNeID giả mạo
- Thường xuyên cập nhật ứng dụng để đảm bảo hệ thống vận hành ổn định và bảo mật
Qua bài viết tham khảo trên đây, có thể thấy Tài khoản định danh điện tử là công cụ thiết yếu trong tiến trình số hóa tại Việt Nam. Việc hiểu rõ tài khoản định danh điện tử là gì, các quyền lợi và quy trình đăng ký sẽ giúp công dân chủ động tham gia vào hệ thống hành chính điện tử hiện đại, an toàn và minh bạch hơn.
Là một công ty luật hàng đầu tại TP.HCM, Global Vietnam Lawyers (GV Lawyers) luôn theo sát tiến trình chuyển đổi số quốc gia và cung cấp dịch vụ tư vấn pháp lý liên quan đến:
- Định danh và xác thực điện tử
- Bảo vệ dữ liệu cá nhân
- Pháp lý công nghệ thông tin, thương mại điện tử
Với kinh nghiệm thực tiễn trong tư vấn cho nhiều doanh nghiệp và cá nhân, GV Lawyers sẵn sàng hỗ trợ bạn xử lý các vấn đề pháp lý liên quan đến tài khoản định danh điện tử và các giao dịch số.
Truy cập gvlawyers.com.vn để được tư vấn từ đội ngũ luật sư chuyên nghiệp.
