Kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, những nhóm đối tượng nào sẽ bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định mới của pháp luật? Trước đây, BHXH bắt buộc chủ yếu áp dụng cho người lao động làm việc theo hợp đồng lao động. Tuy nhiên, từ thời điểm luật mới có hiệu lực, phạm vi áp dụng được mở rộng đến cả những người lao động tự do, bán thời gian và một số nhóm đối tượng đặc thù khác.
Kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, những nhóm đối tượng nào sẽ bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định mới của pháp luật?
Người lao động làm việc theo hợp đồng lao động
Đây vẫn là nhóm cốt lõi trong diện tham gia BHXH bắt buộc. Bao gồm:
- Người lao động Việt Nam làm việc theo hợp đồng lao động không xác định thời hạn, xác định thời hạn, hợp đồng mùa vụ hoặc theo một công việc nhất định có thời hạn từ 01 tháng trở lên.
- Người làm việc theo hợp đồng được xác định bằng các hình thức thỏa thuận có trả công và chịu sự quản lý, điều hành của người sử dụng lao động, kể cả không sử dụng tên gọi “hợp đồng lao động”.
Đây là nhóm đã được quy định từ trước, tiếp tục được giữ nguyên và bổ sung thêm những trường hợp có hợp đồng “ngầm” không ghi rõ nhưng có bản chất lao động.
Người lao động làm việc không trọn thời gian
Người làm việc theo chế độ bán thời gian, chỉ làm một phần thời gian trong ngày hoặc trong tuần, nhưng có mức thu nhập từ tiền công, tiền lương bằng hoặc cao hơn mức lương tối thiểu vùng sẽ thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH.
Quy định này nhằm đảm bảo quyền lợi lâu dài cho người lao động làm việc theo hình thức linh hoạt, phổ biến trong nền kinh tế hiện đại.
Chủ hộ kinh doanh cá thể có đăng ký kinh doanh
Lần đầu tiên, chủ hộ kinh doanh cá thể có giấy phép đăng ký kinh doanh sẽ phải tham gia BHXH bắt buộc. Trước đây, nhóm này chỉ có thể tham gia BHXH tự nguyện. Việc đưa nhóm đối tượng này vào diện bắt buộc thể hiện nỗ lực của Nhà nước trong việc bảo đảm quyền lợi an sinh cho các chủ thể kinh doanh độc lập, vốn chiếm tỷ lệ lớn trong nền kinh tế.
Chủ hộ kinh doanh sẽ tham gia vào các chế độ như hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản và tai nạn lao động.
Người quản lý doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng tiền lương
Các chức danh như thành viên Hội đồng quản trị, Hội đồng thành viên, Ban kiểm soát của doanh nghiệp, hợp tác xã không hưởng lương nhưng có trách nhiệm quản lý điều hành doanh nghiệp cũng được bổ sung vào diện bắt buộc tham gia BHXH.
Điều này giúp lấp “khoảng trống” pháp lý về nhóm người quản lý có vai trò nhưng không có chế độ BHXH rõ ràng trước đây.
Người hoạt động không chuyên trách ở xã, phường, thị trấn
Trước đây, người hoạt động không chuyên trách chỉ tham gia BHXH tự nguyện hoặc đóng góp một phần. Từ 01/7/2025, nhóm này sẽ thuộc diện bắt buộc tham gia BHXH và được hưởng đầy đủ các chế độ như hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản… như người lao động chính thức.
Đây là bước tiến nhằm bảo đảm công bằng và công nhận vai trò đóng góp thực tế của lực lượng này ở cơ sở.
Lực lượng dân quân thường trực
Lực lượng dân quân thường trực cũng được bổ sung vào diện tham gia BHXH bắt buộc. Họ sẽ được đóng BHXH và hưởng đầy đủ quyền lợi như các đối tượng khác, phù hợp với tính chất công vụ, trách nhiệm và rủi ro trong quá trình công tác.
Người lao động đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng
Luật mới tiếp tục quy định nhóm người lao động ra nước ngoài làm việc theo hợp đồng phải tham gia BHXH bắt buộc, trừ trường hợp có điều ước quốc tế khác hoặc đã được đóng BHXH tại quốc gia sở tại.
Mức đóng và chế độ được hưởng
Mức đóng
Người lao động và người sử dụng lao động phải đóng vào các quỹ thành phần của BHXH như sau:
- Người lao động: 8% vào quỹ hưu trí và tử tuất.
- Người sử dụng lao động: 17,5% vào các quỹ BHXH (gồm hưu trí, tử tuất, ốm đau, thai sản, TNLĐ – BNN).
Tổng mức đóng có thể lên tới 25,5% tiền lương tháng làm căn cứ đóng BHXH.
Chế độ được hưởng
Người tham gia BHXH bắt buộc sẽ được hưởng các chế độ:
- Ốm đau: Nghỉ hưởng chế độ khi bị ốm hoặc chăm sóc con nhỏ dưới 7 tuổi.
- Thai sản: Nghỉ sinh con, nhận trợ cấp một lần, nghỉ dưỡng sức.
- TNLĐ – BNN: Trợ cấp khi bị tai nạn lao động hoặc mắc bệnh nghề nghiệp.
- Hưu trí: Hưởng lương hưu hàng tháng khi đủ điều kiện.
- Tử tuất: Trợ cấp mai táng và trợ cấp hàng tháng cho thân nhân.
Ý nghĩa và tác động của quy định mới
Việc mở rộng đối tượng tham gia BHXH bắt buộc là bước đi cần thiết nhằm:
- Tăng tỷ lệ bao phủ BHXH toàn dân, tiến tới mục tiêu 60% lực lượng lao động tham gia BHXH vào năm 2030.
- Bảo đảm công bằng giữa các nhóm lao động, tránh tình trạng “lao động ẩn” không có chế độ.
- Tạo nền tảng vững chắc cho hệ thống an sinh xã hội quốc gia.
- Góp phần ổn định thị trường lao động và thu hút nhân lực chất lượng cao.
Doanh nghiệp và người lao động cần chuẩn bị gì?
Để tuân thủ quy định mới kể từ ngày 01/7/2025, người lao động và doanh nghiệp cần:
- Rà soát lại toàn bộ hợp đồng lao động, kể cả lao động thời vụ, cộng tác viên có trả lương.
- Tính toán lại mức lương đóng BHXH cho các đối tượng mới.
- Cập nhật thông tin BHXH đầy đủ, đảm bảo không bỏ sót nhóm phải tham gia.
- Chủ hộ kinh doanh cần làm thủ tục đăng ký tham gia đúng thời hạn để tránh bị xử phạt.
Qua bài viết tham khảo trên, có thể thấy kể từ ngày 1 tháng 7 năm 2025, những nhóm đối tượng nào sẽ bắt buộc phải tham gia bảo hiểm xã hội theo quy định mới của pháp luật đã được xác định rõ ràng. Những thay đổi này không chỉ phản ánh cam kết của Nhà nước trong việc mở rộng hệ thống an sinh, mà còn đặt ra trách nhiệm mới cho doanh nghiệp, người sử dụng lao động và chính người lao động.
📌 Đừng bỏ lỡ các bài viết cập nhật pháp luật mới nhất trên website chính thức của chúng tôi: www.gvlawyers.com.vn
📞 Hoặc kết nối với đội ngũ GV Lawyers để được giới thiệu dịch vụ tư vấn phù hợp với nhu cầu doanh nghiệp hoặc cá nhân của bạn.
