Tách thửa đất hộ gia đình là một thủ tục pháp lý quan trọng khi các thành viên trong gia đình muốn chia tách quyền sử dụng đất vì mục đích riêng như tặng cho, thừa kế, chuyển nhượng hoặc xây dựng nhà ở. Tuy nhiên, để thực hiện đúng quy định, người dân cần nắm rõ thủ tục tách thửa đất hộ gia đình, các điều kiện kèm theo, lệ phí và các lưu ý pháp lý bắt buộc. Hãy cùng xem qua bài viết tham khảo dưới đây:
Khái niệm và điều kiện thực hiện thủ tục tách thửa đất hộ gia đình
Tách thửa đất hộ gia đình là quá trình chia tách một thửa đất chung thuộc sở hữu của hộ gia đình thành hai hoặc nhiều thửa nhỏ, mỗi thửa đứng tên riêng trong Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (sổ đỏ).
Theo khoản 31 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP sửa đổi Nghị định 43/2014/NĐ-CP, việc tách thửa được thực hiện nếu mảnh đất đó đáp ứng đủ các điều kiện như sau:
- Có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất hợp pháp.
- Không thuộc diện tranh chấp, bị kê biên hoặc bị thu hồi.
- Diện tích còn lại sau khi tách thửa phải đảm bảo diện tích tối thiểu theo quy định của từng địa phương (được quy định trong Quyết định của UBND cấp tỉnh).
- Phù hợp với quy hoạch sử dụng đất được phê duyệt tại địa phương.
Các yếu tố cần lưu ý trước khi tách thửa đất hộ gia đình
Để đảm bảo việc tách thửa đất hộ gia đình không gặp trở ngại, bạn cần lưu ý các yếu tố sau:
Quyền lợi của các thành viên trong hộ gia đình
Theo Bộ luật Dân sự 2015, nếu đất là tài sản chung của hộ gia đình (được cấp sổ đỏ chung), phải có sự đồng thuận của tất cả các thành viên có quyền lợi liên quan đến mảnh đất. Cụ thể, những người từ đủ 15 tuổi trở lên có quyền định đoạt tài sản chung phải ký vào văn bản đồng ý tách thửa.
Kiểm tra diện tích tối thiểu được tách thửa
Mỗi tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương sẽ có quy định khác nhau về diện tích tối thiểu sau khi tách thửa. Ví dụ:
- Hà Nội: theo Quyết định số 20/2017/QĐ-UBND.
- TP.HCM: theo Quyết định số 60/2017/QĐ-UBND.
Việc không đáp ứng đủ diện tích tối thiểu sẽ bị từ chối hồ sơ tách thửa.
Tình trạng pháp lý và hiện trạng sử dụng đất
Thửa đất muốn tách phải không có tranh chấp, không bị kê biên để thi hành án, không nằm trong khu vực quy hoạch treo hoặc quy hoạch không phù hợp mục đích sử dụng đất.
Thủ tục tách thửa đất hộ gia đình: Chi tiết các bước thực hiện
Chuẩn bị hồ sơ tách thửa
Người dân cần chuẩn bị đầy đủ các giấy tờ sau:
- Đơn đề nghị tách thửa theo mẫu 11/ĐK ban hành kèm Thông tư 24/2014/TT-BTNMT.
- Bản gốc Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất.
- Bản sao sổ hộ khẩu, CMND/CCCD của các thành viên trong hộ gia đình.
- Văn bản đồng thuận của các thành viên (nếu đất là tài sản chung).
- Hợp đồng tặng cho (nếu có), có công chứng hoặc chứng thực.
- Bản trích lục bản đồ địa chính (nếu có).
Nộp hồ sơ tại cơ quan có thẩm quyền
Hồ sơ được nộp tại Văn phòng đăng ký đất đai (hoặc chi nhánh) nơi có thửa đất. Sau khi tiếp nhận, cơ quan sẽ kiểm tra hiện trạng, đo đạc thực địa (nếu cần) và xử lý hồ sơ.
Thẩm định, đo đạc và phê duyệt
Cơ quan địa chính sẽ tiến hành đo đạc, kiểm tra hiện trạng, xác minh việc đủ điều kiện tách thửa theo pháp luật.
Nhận kết quả
Nếu hồ sơ hợp lệ, người yêu cầu sẽ được cấp mới Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các thửa đất mới sau khi tách.
Trường hợp một thành viên không đồng ý tách thửa – Xử lý ra sao?
Có hai tình huống cụ thể:
Trường hợp 1: Đất đứng tên riêng bố hoặc mẹ
Nếu thửa đất thuộc sở hữu cá nhân của bố hoặc mẹ (không phải tài sản chung), họ có toàn quyền định đoạt, bao gồm quyền tách thửa mà không cần sự đồng ý của các thành viên khác. Tuy nhiên, nếu muốn tặng cho con cái thì phải lập hợp đồng tặng cho và công chứng/chứng thực theo quy định tại Điều 457 và 459 Bộ luật Dân sự 2015.
Trường hợp 2: Đất là tài sản chung hộ gia đình
Nếu đất là tài sản chung, mọi quyết định định đoạt như tách thửa cần có sự đồng ý của tất cả các thành viên từ đủ 15 tuổi trở lên (theo khoản 2 Điều 212 Bộ luật Dân sự 2015). Nếu một người không đồng ý, thủ tục không thể tiến hành.
Lệ phí và chi phí tách thửa đất hộ gia đình
Theo Thông tư 85/2019/TT-BTC, người dân thực hiện thủ tục tách thửa đất hộ gia đình cần đóng các khoản phí sau:
Lệ phí địa chính
- Tối đa 100.000 đồng/giấy đối với cấp mới.
- Không quá 50.000 đồng/lần cấp lại, cấp đổi hoặc bổ sung thông tin.
Lệ phí trước bạ
- Mức thu là 0,5% giá trị tài sản (theo Nghị định 10/2022/NĐ-CP).
Phí trích lục bản đồ địa chính và trích đo địa chính
- Tối đa 15.000 đồng/lần (trích lục).
- Trích đo có thể dao động tùy địa phương, trung bình từ 300.000 – 800.000 đồng/lần.
Phí thẩm định hồ sơ
- Thu theo diện tích, vị trí và giá trị thửa đất (trung bình từ 500.000 – 2.000.000 đồng).
Lưu ý: Mức phí này có thể khác nhau giữa các tỉnh, thành phố, tùy theo quy định cụ thể tại từng địa phương.
Thời gian giải quyết thủ tục tách thửa
Căn cứ khoản 40 Điều 2 Nghị định 01/2017/NĐ-CP:
- Thời gian thực hiện tách thửa là 15 – 30 ngày làm việc, tính từ ngày nhận đủ hồ sơ hợp lệ.
- Đối với vùng sâu, vùng xa, hải đảo, thời gian có thể kéo dài hơn nhưng không quá 40 ngày làm việc.
Những lưu ý khi thực hiện thủ tục tách thửa đất hộ gia đình
- Luôn kiểm tra quy hoạch đất đai tại địa phương để tránh trường hợp đất không được phép tách thửa do nằm trong khu vực quy hoạch treo.
- Nếu đất có tranh chấp, nên giải quyết tranh chấp dứt điểm trước khi tách thửa.
- Tham khảo ý kiến luật sư để được tư vấn rõ hơn về quyền lợi của từng thành viên trong hộ, đặc biệt khi có yếu tố thừa kế, tặng cho, tài sản chung – riêng.
Tư vấn và hỗ trợ tách thửa đất hộ gia đình tại Global Vietnam Lawyers (GV Lawyers)
Là một trong những công ty luật Việt Nam uy tín, GV Lawyers có đội ngũ luật sư chuyên sâu trong lĩnh vực đất đai, sẵn sàng hỗ trợ:
- Soạn thảo hồ sơ, hợp đồng tặng cho, văn bản đồng thuận…
- Tư vấn giải pháp khi có tranh chấp quyền lợi trong gia đình.
- Đại diện làm việc với Văn phòng đăng ký đất đai hoặc các cơ quan nhà nước.
Liên hệ GV Lawyers – Công ty luật Việt Nam để được hỗ trợ chuyên sâu và hiệu quả nhất.
Thủ tục tách thửa đất hộ gia đình là quy trình pháp lý quan trọng, đòi hỏi sự tuân thủ chặt chẽ các quy định về hồ sơ, điều kiện và sự đồng thuận của các thành viên. Để tránh rủi ro pháp lý và đảm bảo quyền lợi cho tất cả các bên, người dân nên chuẩn bị kỹ càng và có sự hỗ trợ từ công ty luật GV Lawyers đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực tư vấn và giải quyết các thủ tục liên quan đến đất đai.
