Global Vietnam Lawyers xin giới thiệu bài viết của Luật sư Trần Hữu Tiến có tiêu đề: “Tài khoản định danh điện tử cho doanh nghiệp: nút thắt nào cho các doanh nghiệp FDI” được đăng trên Thời báo kinh tế Sài Gòn, số 24-2025 (1.800) ngày 12/06/2025.
***
Chưa đầy một tháng nữa, quy định mới trong Nghị định 69/2024/NĐ-CP sẽ được áp dụng nhưng nhiều doanh nghiệp FDI vẫn đang trong tình trạng “chờ đợi” mà không biết khi nào tài khoản định danh của mình sẽ được cấp. Nếu những vướng mắc này không được giải quyết kịp thời, doanh nghiệp FDI có thể đối mặt với hàng loạt thách thức nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động và nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước.
Kể từ ngày 1-7-2025, Nghị định 69/2024/NĐ-CP về định danh và xác thực điện tử sẽ chính thức có hiệu lực, đánh dấu một bước tiến lớn trong công cuộc chuyển đổi số của Việt Nam. Theo quy định tại điều 7, điều 12 và khoản 4 điều 40 của nghị định này, tất cả doanh nghiệp thành lập hoặc đăng ký hoạt động tại Việt Nam sẽ cần có tài khoản định danh điện tử để thực hiện mọi thủ tục hành chính trực tuyến.
Mục tiêu của quy định này là nhằm số hóa toàn diện các quy trình hành chính, từ kê khai thuế, hải quan, bảo hiểm xã hội đến đăng ký kinh doanh hay xin giấy phép, hướng tới tối ưu hóa và minh bạch hóa các thủ tục. Đây là một động thái mạnh mẽ thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc xây dựng một môi trường kinh doanh tiện lợi và hiện đại. Tuy nhiên, một thách thức lớn đang hiện hữu, đặc biệt đối với các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài (FDI) khi người đại diện theo pháp luật là người nước ngoài.
Rắc rối lớn khi người đại diện theo pháp luật là người nước ngoài
Vấn đề phát sinh ngay từ khâu đăng ký tài khoản định danh doanh nghiệp. Theo khoản 1 điều 12 Nghị định 69/2024/NĐ-CP, việc cấp tài khoản này yêu cầu người đại diện pháp luật phải sử dụng tài khoản định danh điện tử mức độ 2. Điều đáng nói là, việc cấp tài khoản định danh điện tử mức độ 2 cho người nước ngoài hiện chưa được hệ thống đăng ký hỗ trợ.
Trong khi công dân Việt Nam đã quá quen thuộc với căn cước công dân và ứng dụng VNeID, thì đối với người nước ngoài, quy trình để có được số định danh cá nhân hoặc liên kết thông tin vào hệ thống VNeID để phục vụ mục đích doanh nghiệp hiện vẫn chưa được triển khai. Hậu quả là nhiều doanh nghiệp FDI, bao gồm cả những tên tuổi lớn trên thị trường, đang rơi vào tình cảnh “tiến thoái lưỡng nan”: rất muốn tuân thủ nhưng không thể mở tài khoản định danh theo yêu cầu của Nghị định 69/2024/NĐ-CP. Đây là một điểm nghẽn cần được tháo gỡ cấp bách để quá trình chuyển đổi số diễn ra suôn sẻ và công bằng cho mọi thành phần kinh tế.
Doanh nghiệp FDI đứng trước nguy cơ nào?
Thời điểm áp dụng quy định – ngày 1-7-2025 – đã cận kề, nhưng nhiều doanh nghiệp FDI vẫn đang trong tình trạng “chờ đợi” mà không biết khi nào tài khoản định danh của mình sẽ được cấp. Nếu những vướng mắc này không được giải quyết kịp thời, doanh nghiệp FDI có thể đối mặt với hàng loạt thách thức nghiêm trọng, ảnh hưởng trực tiếp tới hoạt động và nghĩa vụ của họ đối với Nhà nước.
Thứ nhất là khả năng tê liệt hoạt động hành chính. Rõ ràng nhất, doanh nghiệp FDI sẽ không thể thực hiện các thủ tục hành chính cần thiết tại cơ quan Nhà nước. Nhiều thủ tục trọng yếu như lao động, đăng ký kinh doanh, cấp phép, nộp báo cáo, và các nghĩa vụ tuân thủ pháp lý khác đã được số hóa và tích hợp trên Cổng Dịch vụ công Quốc gia. Việc không có tài khoản định danh sẽ dẫn đến chậm trễ, gián đoạn, thậm chí không thể triển khai các kế hoạch, dự án, gây ảnh hưởng trực tiếp đến hiệu suất kinh doanh. Nghiêm trọng hơn, việc chậm trễ thực hiện nghĩa vụ bắt buộc có thể khiến doanh nghiệp đối mặt với rủi ro bị xử phạt hành chính, bị khởi kiện, hoặc thậm chí bị truy cứu trách nhiệm hình sự trong một số trường hợp.
Tiếp theo, gia tăng chi phí vận hành doanh nghiệp và giảm hiệu suất kinh doanh. Thiếu tài khoản định danh đồng nghĩa với việc doanh nghiệp không thể tiếp cận các hệ thống xử lý thủ tục hành chính trực tuyến của Nhà nước. Điều này buộc họ phải quay lại phương thức truyền thống, tốn kém thời gian hơn để hoàn thiện hồ sơ, huy động nhân sự, in ấn giấy tờ và di chuyển. Hậu quả là không chỉ phát sinh chi phí không cần thiết mà còn ảnh hưởng đáng kể đến hiệu suất tổng thể của doanh nghiệp.
Những vướng mắc và thách thức này đòi hỏi sự lưu tâm đặc biệt từ các cơ quan chức năng, nhất là Bộ Công an. Cần sớm nghiên cứu, hoàn thiện quy trình, ban hành hướng dẫn cụ thể và thuận tiện hơn trong việc cấp tài khoản định danh cho doanh nghiệp FDI. Việc tháo gỡ kịp thời những “nút thắt” hiện tại không chỉ giúp doanh nghiệp FDI thuận lợi hơn trong hoạt động kinh doanh mà còn là minh chứng rõ ràng cho cam kết của Việt Nam về một môi trường đầu tư minh bạch, hiện đại và thân thiện, góp phần thúc đẩy sự phát triển bền vững của nền kinh tế.
