Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại ngày càng được các doanh nghiệp và tổ chức tại Việt Nam lựa chọn như một phương thức hiệu quả, linh hoạt và bảo mật. Vậy nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại là gì? Bài viết tham khảo dưới đây sẽ giúp bạn nắm rõ các quy định pháp lý liên quan theo Luật Trọng tài thương mại 2010.
Cơ sở pháp lý điều chỉnh nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại
Theo Điều 3 Luật Trọng tài thương mại 2010:
“Trọng tài thương mại là phương thức giải quyết tranh chấp theo thỏa thuận giữa các bên và được tiến hành theo quy định của Luật này.”
Theo Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010, các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại được quy định rõ ràng nhằm đảm bảo quá trình xét xử công bằng, minh bạch và đúng pháp luật. Những nguyên tắc này không chỉ là kim chỉ nam cho hoạt động của Hội đồng trọng tài mà còn giúp đảm bảo quyền lợi hợp pháp của các bên tranh chấp.
Các nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại
Tôn trọng thỏa thuận của các bên
Một trong những nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại quan trọng nhất là trọng tài viên phải tôn trọng thỏa thuận của các bên, miễn là thỏa thuận đó không vi phạm điều cấm của pháp luật hoặc trái đạo đức xã hội. Đây là nguyên tắc thể hiện tính tự do thỏa thuận và tự nguyện trong việc lựa chọn trọng tài để giải quyết tranh chấp.
Trích dẫn pháp lý: Khoản 1 Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Độc lập, khách quan và tuân thủ pháp luật
Trọng tài viên phải độc lập, khách quan, vô tư và tuyệt đối tuân theo quy định của pháp luật trong suốt quá trình giải quyết tranh chấp. Việc này giúp nâng cao tính công bằng, ngăn chặn mọi hành vi thiên vị hoặc lợi ích nhóm ảnh hưởng đến phán quyết trọng tài.
Khoản 2 Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Bình đẳng về quyền và nghĩa vụ
Các bên tranh chấp đều bình đẳng về quyền và nghĩa vụ, và Hội đồng trọng tài có trách nhiệm tạo điều kiện để các bên thực hiện đầy đủ quyền và nghĩa vụ của mình. Điều này đảm bảo tính cân bằng trong quá trình xét xử, không thiên vị bất kỳ bên nào.
Trích dẫn pháp lý: Khoản 3 Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Không công khai trừ khi có thỏa thuận khác
Một nguyên tắc giải quyết tranh chấp bằng trọng tài thương mại đặc trưng là việc xét xử không công khai, nhằm đảm bảo tính bảo mật thông tin kinh doanh và danh tiếng của các bên. Tuy nhiên, nếu có thỏa thuận giữa các bên về việc công khai, thì Hội đồng trọng tài sẽ thực hiện theo thỏa thuận đó.
Trích dẫn pháp lý: Khoản 4 Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Phán quyết trọng tài có giá trị chung thẩm
Phán quyết trọng tài là chung thẩm, có nghĩa là không bị kháng cáo như bản án của tòa án. Quy định này giúp tiết kiệm thời gian và chi phí cho các bên, đồng thời đảm bảo tính ổn định của quan hệ pháp lý.
Trích dẫn pháp lý: Khoản 5 Điều 4 Luật Trọng tài thương mại 2010.
Điều kiện để tranh chấp được giải quyết bằng trọng tài
Theo Điều 5 Luật Trọng tài thương mại 2010, để một tranh chấp được giải quyết bằng trọng tài, bắt buộc phải có thỏa thuận trọng tài hợp lệ giữa các bên.
Cụ thể:
- Thỏa thuận trọng tài có thể được lập trước hoặc sau khi phát sinh tranh chấp.
- Nếu một bên đã ký thỏa thuận trọng tài qua đời hoặc mất năng lực hành vi dân sự, thỏa thuận vẫn có hiệu lực đối với người thừa kế hoặc đại diện theo pháp luật, trừ khi các bên có thỏa thuận khác.
- Trong trường hợp tổ chức bị giải thể, sáp nhập, hợp nhất hoặc chuyển đổi, tổ chức kế thừa quyền và nghĩa vụ vẫn phải thực hiện thỏa thuận trọng tài, nếu không có thỏa thuận khác.
👉 Như vậy, nếu không có thỏa thuận trọng tài hợp lệ, thì tranh chấp không thể giải quyết bằng trọng tài.
Vai trò của Tòa án trong hoạt động trọng tài
Theo Điều 7 Luật Trọng tài thương mại 2010, Tòa án vẫn có vai trò hỗ trợ và kiểm soát hoạt động trọng tài trong một số trường hợp nhất định, cụ thể:
Trường hợp có thỏa thuận lựa chọn Tòa án
- Tòa án được lựa chọn sẽ có thẩm quyền giải quyết các vấn đề liên quan đến hoạt động trọng tài.
Trường hợp không có thỏa thuận lựa chọn Tòa án
- Việc xác định thẩm quyền của Tòa án sẽ căn cứ theo nơi cư trú/trụ sở của bị đơn, nguyên đơn, trọng tài viên, nhân chứng hoặc nơi cần áp dụng biện pháp khẩn cấp tạm thời.
👉 Tòa án có thẩm quyền đối với các hoạt động trọng tài là Tòa án nhân dân cấp tỉnh, trừ trường hợp pháp luật có quy định khác.
Vì sao nên lựa chọn trọng tài thương mại để giải quyết tranh chấp?
Giải quyết tranh chấp bằng trọng tài mang lại nhiều lợi ích so với Tòa án:
- Thủ tục nhanh gọn, linh hoạt và tiết kiệm thời gian.
- Tính bảo mật cao, không công khai như xét xử tại Tòa án.
- Phán quyết có giá trị chung thẩm, không bị kéo dài bằng thủ tục phúc thẩm, giám đốc thẩm.
- Các bên được lựa chọn trọng tài viên có chuyên môn phù hợp với lĩnh vực tranh chấp.
Chính vì vậy, các doanh nghiệp tại Việt Nam ngày càng quan tâm và ưu tiên lựa chọn trọng tài thương mại trong việc xử lý xung đột pháp lý. Để đảm bảo quyền lợi một cách tối ưu, các bên nên tìm đến sự tư vấn của các công ty luật Việt Nam uy tín như GV Lawyers.
Công ty luật Global Vietnam Lawyers (GV Lawyers) đồng hành pháp lý đáng tin cậy.
Với nhiều năm kinh nghiệm trong lĩnh vực giải quyết tranh chấp thương mại, công ty luật GV Lawyers là đối tác pháp lý đáng tin cậy của nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước. GV Lawyers cung cấp dịch vụ:
- Soạn thảo, rà soát thỏa thuận trọng tài.
- Tư vấn chiến lược giải quyết tranh chấp.
- Đại diện tham gia tố tụng tại Trung tâm trọng tài.
- Hỗ trợ thủ tục thi hành hoặc hủy phán quyết trọng tài.
Liên hệ ngay: +84 28 6223 555 để được hỗ trợ và tư vấn chuyên sâu từ đội ngũ luật sư dày dặn kinh nghiệm của GV Lawyers – công ty luật Việt Nam hàng đầu trong lĩnh vực thương mại và đầu tư.
