Luật Đất đai sửa đổi, theo Bộ Tài nguyên và Môi trường, bao gồm 16 chương và 260 điều. Trong đó, sửa đổi và bổ sung 180/212 điều của Luật Đất đai năm 2013, đồng thời thêm mới 78 điều.
Luật đất đai mới nhất đã được thể chế theo đúng chủ trương của Đảng, giúp tháo gỡ khó khăn và vướng mắc đã được chỉ ra trong quá trình tổng kết thi hành Luật Đất đai. Các nội dung mới bao gồm các điều khoản quan trọng nhằm cập nhật và hoàn thiện hệ thống quy định về quản lý và sử dụng đất đai.
7 điều đáng chú ý của luật đất đai mới nhất
Thu hồi, bồi thường, tái định cư
Luật Đất đai mới nhất đã chi tiết hóa các trường hợp mà Nhà nước có quyền thu hồi đất với mục đích phát triển kinh tế xã hội vì lợi ích quốc gia và công cộng.
Cụ thể, những dự án thuộc loại (1) xây dựng công trình công cộng; (2) xây dựng trụ sở cơ quan nhà nước và các công trình sự nghiệp; (3) và các trường hợp đặc biệt khác, bao gồm nhiều tiêu chí như nhà ở, khu sản xuất, phát triển quỹ đất, khoáng sản, công trình ngầm, cũng như những trường hợp thu hồi đất để đấu giá, đấu thầu nhằm tăng nguồn thu ngân sách.
Để đảm bảo quá trình thu hồi đất diễn ra một cách dân chủ, khách quan, công bằng, minh bạch, Luật đã đặt ra trình tự và thủ tục cụ thể. Mục tiêu của quy định này là hỗ trợ sự phát triển bền vững, văn minh và hiện đại của cộng đồng. Quan trọng là quan tâm đặc biệt đến đối tượng chính sách xã hội và những người trực tiếp tham gia sản xuất nông nghiệp.
Luật cũng tập trung vào việc đảm bảo quyền lợi của người dân bị thu hồi đất, đặc biệt là bằng cách tiếp cận các giai đoạn quan trọng như bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Nguyên tắc tham gia của cộng đồng được đặt lên hàng đầu, đồng thời đảm bảo rằng quy định về bồi thường và tái định cư được thực hiện trước khi đất được thu hồi.
Về quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất
Luật đã được cập nhật và hoàn thiện để đổi mới quy trình, nội dung, phương pháp lập quy hoạch sử dụng đất, nhằm tăng cường sự công khai, minh bạch, tham gia của cộng đồng. Điều này được thực hiện thông qua việc tổ chức thu thập ý kiến từ người dân, giúp họ có cơ hội tham gia vào quá trình đưa ra quyết định về lập quy hoạch sử dụng đất.
Đặc biệt, Luật đã bổ sung và hoàn thiện các quy định liên quan đến việc thực hiện các quyền của người sử dụng đất trong các khu vực quy hoạch. Trong trường hợp quy hoạch sử dụng đất đã được công bố nhưng kế hoạch sử dụng đất hàng năm chưa được cấp huyện, người sử dụng đất vẫn được phép tiếp tục sử dụng đất và thực hiện các quyền của mình.
Luật cũng đặt nặng việc phân cấp quy hoạch, đặt ra các chỉ tiêu quy hoạch để địa phương có thể chủ động phát triển kinh tế-xã hội của mình. Điều này nhằm tạo ra một cơ chế linh hoạt, giúp các địa phương tự quản lý và phát triển nguồn lực đất đai theo hướng phù hợp với đặc thù và tiềm năng của mỗi vùng, góp phần vào sự bền vững và hiệu quả của quá trình phát triển quy hoạch đất đai.
Về giao đất, cho thuê đất, chuyển đổi mục đích sử dụng đất
Luật đã đặt ra các quy định chi tiết về việc giao đất mà không thông qua đấu giá đấu thầu và những trường hợp nơi cần thực hiện quy trình đấu giá quyền sử dụng đất, đấu thầu để lựa chọn nhà đầu tư thực hiện dự án có sử dụng đất. Đồng thời, Luật đã chỉ rõ các trường hợp cho thuê đất với việc trả tiền một lần cho toàn bộ thời gian thuê, theo đúng tinh thần của Nghị quyết số 18 của Trung ương.
Để đảm bảo tính minh bạch và công bằng, Luật Đất đai mới nhất cũng đã quy định điều kiện và thẩm quyền cho phép chuyển mục đích sử dụng đất. Đặc biệt, quy định cấp tỉnh có toàn bộ thẩm quyền chấp thuận việc chuyển mục đích sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng, đất rừng sản xuất là rừng tự nhiên.
Luật cũng chi tiết hóa quy định về việc chuyển mục đích sử dụng đất trong khu dân cư và đất nông nghiệp, đặc biệt là trong trường hợp chuyển đất từ nông nghiệp sang dạng đất ở hoặc chuyển mục đích sử dụng các loại đất phi nông nghiệp. Điều đó được căn cứ vào quy hoạch sử dụng đất cấp huyện và không nhất thiết phải tuân theo kế hoạch sử dụng đất hàng năm của cấp huyện.
Chính sách đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số
Luật đất đai mới nhất đã đặt ra các quy định về chính sách bảo đảm đất đai cho sinh hoạt cộng đồng, cụ thể hóa việc giao đất và cho thuê đất đối với đồng bào dân tộc thiểu số đang thiếu đất ở và đất sản xuất. Quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước trong việc xây dựng và thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số.
Luật cũng đã đề cập đến nguồn lực cần thiết để thực hiện chính sách này và đảm bảo quỹ đất đủ để hỗ trợ cộng đồng đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, Luật đã quy định các hạn chế đối với một số quyền của người sử dụng đất.
Trong các trường hợp như giao đất, cho thuê đất, hoặc chuyển mục đích sử dụng đất theo chính sách hỗ trợ đất đai đối với đồng bào dân tộc thiểu số. Điều đó nhằm mục đích bảo vệ quyền lợi và đảm bảo tính công bằng trong quá trình thực hiện chính sách hỗ trợ đất đai đối với cộng đồng nhỏ dân tộc.
Đẩy mạnh phân cấp, phân quyền
Trong việc thực hiện quyền đại diện chủ sở hữu toàn dân về đất đai, tập trung thống nhất quản lý với mục tiêu nâng cao trách nhiệm của địa phương và đồng thời đảm bảo kiểm tra, giám sát, kiểm soát chặt chẽ từ Trung ương.
Để đạt được mục tiêu này, cần giảm đầu mối và trung gian, liên kết với cải cách hành chính để giảm phiền hà và tiêu cực. Cụ thể, cần phân cấp trong chuyển đổi mục đích sử dụng đất, đặc biệt là trong quyết định giá đất và quá trình thu hồi đất. Cần dám đấu mối trung gian trong các giao dịch đất, cho thuê đất, đặc biệt là tại các Khu kinh tế, khu công nghệ cao, cảng hàng không sân bay.
Tập trung cải cách thủ tục hành chính, đơn giản hóa chúng và làm cho chúng minh bạch để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân trong quá trình thực hiện thủ tục liên quan đến đất đai.
Xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai
Luật Đất đai mới nhất đặt ra quy định cơ bản về điều tra đất đai, đánh giá tiềm năng đất đai, xây dựng cơ sở dữ liệu đất đai theo hướng thống nhất và tập trung. Đồng thời, Luật thể chế các quan điểm và chủ trương theo Nghị quyết số 18 của Trung ương, nhằm giải quyết các vướng mắc và bất cập đã phát sinh trong quá trình thi hành Luật Đất đai.
Phân cấp, phân quyền, đơn giản thủ tục trong quản lý, sử dụng đất
Luật Đất đai mới nhất đã điều chỉnh và tăng cường phân cấp thu hồi đất, đặc biệt là trong việc đẩy mạnh quyền của UBND cấp huyện trong quá trình này. Luật đã loại bỏ quy định cần phải trình Thủ tướng Chính phủ để được chấp thuận đối với dự án sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng cho các mục đích khác, trừ trường hợp được Quốc hội quyết định.
Thay vào đó, Thủ tướng Chính phủ chỉ cần chấp thuận chủ trương đầu tư. Ngoài ra, Luật đã phân cấp quyền cho HĐND cấp tỉnh để quyết định chuyển mục đích đối với các dự án sử dụng đất trồng lúa, đất rừng phòng hộ, đất rừng đặc dụng cho các mục đích khác.
Luật cũng đã đề cập chi tiết về công bố và công khai thủ tục hành chính liên quan đến đất đai, cũng như xác định trách nhiệm của các đơn vị trong việc thực hiện các thủ tục này. Quy định rõ trình tự cho phép chuyển mục đích sử dụng đất, cũng như quy định về giao đất và cho thuê đất.
Ngoài ra, Luật Đất đai mới nhất đã bổ sung một chương mới về Hệ thống thông tin quốc gia về đất đai và cơ sở dữ liệu quốc gia về đất đai. Chương này cung cấp các quy định về trách nhiệm và thời gian cho các cơ quan và địa phương để triển khai và quản lý hệ thống cơ sở dữ liệu đất đai.
Luật cũng tăng cường kết nối dữ liệu quốc gia về đất đai với các cơ sở dữ liệu của các bộ, ngành có liên quan. Đồng thời, quy định về dịch vụ công trực tuyến và giao dịch điện tử về đất đai nhằm tạo thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp truy xuất thông tin và theo dõi quá trình giải quyết thủ tục hành chính liên quan đến đất đai trên môi trường điện tử.
Như vậy, trên đây là toàn bộ nội dung tham khảo của chúng tôi về quy định của luật đất đai mới nhất hiện nay. Nếu bạn đọc có câu hỏi nào hoặc cần tư vấn về Luật đất đai, xin vui lòng liên hệ qua Hotline của GV Lawyers để được tư vấn tốt nhất.
