Bạn đã bao giờ tò mò về những người đứng sau việc thực thi các quyết định của tòa án? Thừa phát lại, một nghề nghiệp có vẻ xa lạ với nhiều người, lại đóng vai trò vô cùng quan trọng trong hệ thống tư pháp. Vậy chính xác công việc thừa phát lại gồm những gì? Hãy cùng công ty luật GV Lawyers tìm hiểu những nhiệm vụ và trách nhiệm của những người làm nghề này.
I. Tổng quan về thừa phát lại
Thừa phát lại là một chức danh được Nhà nước bổ nhiệm để thực hiện các nhiệm vụ liên quan đến thi hành án dân sự, chuyển giao giấy tờ, lập vi bằng và các công việc khác theo quy định pháp luật. Người giữ chức vụ này có thẩm quyền thực hiện các nhiệm vụ sau:
- Chuyển giao văn bản theo yêu cầu của Tòa án hoặc Cơ quan thi hành án dân sự.
- Lập vi bằng theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức, hoặc cơ quan có liên quan.
- Xác minh điều kiện thi hành án theo yêu cầu của đương sự.
- Thực hiện thi hành các bản án, quyết định của Tòa án theo yêu cầu của các bên liên quan, ngoại trừ những trường hợp Cơ quan thi hành án dân sự tự thực hiện.
Điều kiện để trở thành Thừa phát lại
Một cá nhân muốn trở thành Thừa phát lại phải đáp ứng các tiêu chí sau:
- Là công dân Việt Nam, có sức khỏe và đạo đức tốt.
- Không có tiền án tiền sự.
- Có bằng cử nhân luật.
- Có ít nhất 05 năm kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực pháp luật hoặc từng giữ các chức vụ như Thẩm phán, Kiểm sát viên, Luật sư, Chấp hành viên, Công chứng viên, hoặc Điều tra viên từ bậc trung cấp trở lên.
- Đã hoàn thành khóa tập huấn về nghề Thừa phát lại do Bộ Tư pháp tổ chức.
- Không được kiêm nhiệm các nghề khác như Công chứng viên hay Luật sư, theo quy định của pháp luật.
Hồ sơ xin bổ nhiệm Thừa phát lại
Để được bổ nhiệm làm Thừa phát lại, cá nhân cần chuẩn bị hồ sơ và nộp tại Sở Tư pháp. Hồ sơ bao gồm:
- Đơn xin bổ nhiệm làm Thừa phát lại.
- Giấy chứng nhận sức khỏe, lý lịch cá nhân và phiếu lý lịch tư pháp.
- Bản sao các văn bằng, chứng chỉ và tài liệu liên quan khác.
Bộ Tư pháp sẽ cấp thẻ hành nghề Thừa phát lại cho người được bổ nhiệm, dựa trên đề xuất của Giám đốc Sở Tư pháp trong vòng 15 ngày kể từ khi nhận được hồ sơ. Các chi tiết về quy trình này được quy định tại Nghị định 08/2020/NĐ-CP.
Xem thêm: Thừa phát lại là gì? Thông tin cơ bản về thừa phát lại
II. Công việc thừa phát lại gồm những gì?
Công việc của thừa phát lại bao gồm nhiều nhiệm vụ quan trọng liên quan đến thi hành án dân sự và lập vi bằng, được thực hiện theo quy định của pháp luật. Dưới đây là các công việc chính mà thừa phát lại đảm nhận:
- Tổ chức thi hành án dân sự theo yêu cầu
Thừa phát lại có thẩm quyền tương đương với Chi cục Thi hành án dân sự trong việc thi hành án dựa trên các bản án, quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án. Người dân có thể lựa chọn thi hành án thông qua thừa phát lại hoặc cơ quan thi hành án của Nhà nước, với chi phí thực hiện theo thỏa thuận.
- Xác minh tài sản thi hành án
Khi người yêu cầu thi hành án gặp khó khăn trong việc cung cấp thông tin về tài sản của người phải thi hành án, họ có thể nhờ thừa phát lại xác minh tài sản như bất động sản, tài khoản ngân hàng, tiền lương, thu nhập, hoặc tài sản thừa kế. Dịch vụ này giúp đảm bảo quyền lợi thi hành án và ngăn ngừa việc tẩu tán tài sản.
- Lập vi bằng
Thừa phát lại lập vi bằng theo yêu cầu của cá nhân, tổ chức để ghi nhận các sự kiện, giao dịch quan trọng, giúp làm chứng cứ pháp lý trong các tranh chấp hoặc làm căn cứ cho những giao dịch hợp pháp. Các loại vi bằng phổ biến bao gồm ghi nhận giao dịch tài sản, giao nhận tiền, ghi nhận hiện trạng nhà đất, và các nội dung liên quan đến internet.
- Tống đạt văn bản của Tòa án và cơ quan thi hành án
Thừa phát lại giúp tống đạt các văn bản, quyết định của Tòa án và cơ quan thi hành án dân sự. Nhiệm vụ này nhằm giảm tải công việc cho các cơ quan nhà nước và đảm bảo việc tống đạt được thực hiện đúng quy định pháp luật.
- Tư vấn pháp luật miễn phí
Văn phòng thừa phát lại cung cấp dịch vụ tư vấn pháp luật miễn phí cho người dân qua điện thoại hoặc trực tiếp tại văn phòng, giúp giải đáp các vấn đề pháp lý và hỗ trợ người dân trong các thủ tục liên quan.
Thừa phát lại thực hiện các công việc này với sự khách quan, trung thực, đảm bảo tuân thủ nghiêm ngặt các quy định của pháp luật hiện hành.
III. Thủ tục thực hiện công việc của Thừa phát lại (thẩm quyền của Thừa phát lại)
1. Tống đạt văn bản của cơ quan thi hành án dân sự và tòa án
Tống đạt là quá trình thông báo và giao nhận các tài liệu, văn bản từ Tòa án hoặc Cơ quan thi hành án dân sự, do Thừa phát lại thực hiện theo đúng quy định pháp luật.
Văn phòng Thừa phát lại có thể thỏa thuận với các bên để thực hiện việc tống đạt văn bản không chỉ trong khu vực mà còn ở các địa phương khác ngoài thành phố.
Về quy trình tống đạt: Trưởng văn phòng Thừa phát lại có thể ủy quyền cho thư ký nghiệp vụ của Thừa phát lại thực hiện việc tống đạt, trừ khi có thỏa thuận giữa các bên yêu cầu phải do chính Thừa phát lại thực hiện.
Việc thông báo về thi hành án dân sự được thực hiện theo đúng quy định pháp luật về thi hành án dân sự, còn thủ tục tống đạt văn bản của Tòa án phải tuân thủ quy định pháp luật về tố tụng.
Văn phòng Thừa phát lại phải chịu trách nhiệm trước Tòa án và Cơ quan thi hành án dân sự nếu việc tống đạt thiếu chính xác, không đúng quy trình hoặc sai thời hạn. Nếu gây ra thiệt hại, văn phòng có nghĩa vụ bồi thường theo quy định.
2. Lập vi bằng
Vi bằng là văn bản ghi nhận sự kiện hoặc hành vi do Thừa phát lại lập, có thể được dùng làm bằng chứng trong các vụ xét xử hoặc trong các mối quan hệ pháp lý khác.
Thừa phát lại được phép lập vi bằng theo yêu cầu của các bên liên quan, ngoại trừ các trường hợp vi phạm quy định pháp luật liên quan đến an ninh, quốc phòng, quyền riêng tư, đạo đức xã hội, hoặc các điều cấm khác.
Về thủ tục lập vi bằng: Việc lập vi bằng phải do Thừa phát lại trực tiếp thực hiện, nhưng có thể có sự hỗ trợ từ thư ký nghiệp vụ. Tuy nhiên, Thừa phát lại phải chịu trách nhiệm toàn bộ về vi bằng do mình lập ra.
Vi bằng chỉ ghi lại những sự kiện hoặc hành vi mà Thừa phát lại trực tiếp chứng kiến, và việc ghi nhận này phải đảm bảo tính khách quan, trung thực. Trong một số trường hợp cần thiết, Thừa phát lại có thể mời thêm người làm chứng để chứng kiến quá trình lập vi bằng.
Vi bằng được lập thành 03 bản chính, trong đó: một bản được giao cho người yêu cầu lập vi bằng, một bản gửi Sở Tư pháp để đăng ký trong vòng 03 ngày làm việc kể từ ngày lập vi bằng, và một bản được lưu trữ tại văn phòng Thừa phát lại theo quy định.
Nội dung chính của vi bằng bao gồm:
- Thông tin về văn phòng Thừa phát lại, họ tên Thừa phát lại lập vi bằng;
- Thời gian, địa điểm lập vi bằng;
- Thông tin của người tham gia (nếu có);
- Thông tin về người yêu cầu và nội dung yêu cầu lập vi bằng;
- Nội dung cụ thể của sự kiện, hành vi được ghi nhận;
- Lời cam đoan của Thừa phát lại về tính trung thực của vi bằng;
- Chữ ký của Thừa phát lại, dấu của văn phòng Thừa phát lại, và có thể có chữ ký của các bên liên quan hoặc người làm chứng.
Kèm theo vi bằng có thể là hình ảnh, video hoặc các tài liệu liên quan khác để chứng minh sự việc.
Vi bằng có giá trị làm chứng cứ trước Tòa án khi xét xử và là cơ sở pháp lý để thực hiện các giao dịch hợp pháp khác. Những cá nhân hoặc tổ chức có nhu cầu lập vi bằng cần phải thỏa thuận trước với Trưởng văn phòng Thừa phát lại về nội dung lập vi bằng và chi phí. Thỏa thuận này sẽ được lập thành văn bản chính thức.
IV. Những công việc Thừa phát lại không được phép thực hiện:
- Không được tiết lộ thông tin liên quan đến công việc mình đảm nhận, ngoại trừ trường hợp pháp luật quy định khác.
- Không được sử dụng thông tin trong quá trình hoạt động để gây hại đến quyền và lợi ích hợp pháp của cá nhân, cơ quan, tổ chức.
- Không được đòi hỏi bất kỳ lợi ích vật chất nào ngoài các khoản chi phí đã được thỏa thuận trong hợp đồng.
- Không được kiêm nhiệm các công việc như công chứng viên, luật sư, thẩm định viên giá, đấu giá tài sản, quản lý hay thanh lý tài sản.
- Trong khi thực thi nhiệm vụ, Thừa phát lại không được nhận thực hiện các công việc liên quan đến quyền lợi của bản thân hoặc người thân trong gia đình như: vợ, chồng, con đẻ, con nuôi; cha mẹ đẻ, cha mẹ nuôi; ông bà nội ngoại, anh chị em ruột và những người thân khác.
- Không được thực hiện các công việc bị pháp luật cấm.
Như vậy, Thừa phát lại không có quyền thực hiện công chứng, chứng thực hay đảm nhiệm các vai trò công chứng viên, luật sư, cũng như các chức danh khác liên quan.
Cơ sở pháp lý: Điều 2, Điều 3, Điều 4 của Nghị định 08/2020/NĐ-CP ban hành ngày 08/01/2020.
Công việc thừa phát lại gồm những gì? GV Lawyers đã tổng hợp bao gồm nhiều nhiệm vụ quan trọng, từ việc tống đạt văn bản, lập vi bằng đến việc tổ chức thi hành án. Để trở thành một thừa phát lại thành công, cần có kiến thức pháp luật vững vàng, kỹ năng giao tiếp tốt và tinh thần trách nhiệm cao.
Với những đóng góp của thừa phát lại góp phần quan trọng vào việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân, đồng thời duy trì trật tự xã hội. Trong tương lai, nghề thừa phát lại sẽ tiếp tục phát triển và đóng vai trò ngày càng quan trọng trong hệ thống pháp luật của nước ta.
