Ngày 24/01/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 232/QĐ-TTg về việc phê duyệt Đề án Thành lập và phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam (“Đề án”) với mục tiêu chính là cắt giảm phát thải khí nhà kính (KNK), thúc đẩy chuyển đổi xanh, hướng tới mục tiêu đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.

1.Chính thức thành lập thị trường giao dịch tín chỉ các-bon.

Tín chỉ các-bon, bao gồm các tín chỉ thu được từ chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon trong nước và từ các chương trình giảm phát thải KNK quốc tế như: cơ chế phát triển sạch (CDM), cơ chế tín chỉ chung (JCM), hoặc từ các cơ chế thuộc Thỏa thuận Paris. Chủ thể tham giao dịch tín chỉ các-bon bao gồm các cơ sở thuộc Danh mục lĩnh vực, cơ sở phát thải KNK phải thực hiện kiểm kê KNK do Thủ tướng Chính phủ ban hành được phân bổ hạn ngạch phát thải KNK; tổ chức thực hiện chương trình, dự án theo cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon trong nước hoặc quốc tế; tổ chức và cá nhân đủ điều kiện tham gia hoạt động đầu tư, kinh doanh tín chỉ các-bon. Ngoài ra, tùy thuộc dự kiến quy mô thị trường còn có thể có các tổ chức làm nhiệm vụ hỗ trợ giao dịch.

Đề án quy định việc giao dịch hạn ngạch phát thải KNK, tín chỉ các-bon được thực hiện trên sàn giao dịch các-bon trong nước do Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội xây dựng và cung ứng dịch vụ. Còn việc tổ chức giao dịch trên thị trường các-bon được thực hiện theo phương thức tập trung trên sàn giao dịch các-bon do Tổng Công ty Lưu ký và bù trừ chứng khoán Việt Nam cung ứng dịch vụ lưu ký, thanh toán giao dịch. Để tham gia giao dịch trên thị trường các-bon, các tổ chức, cá nhân phải có tài khoản lưu ký giao dịch hạn ngạch phát thải KNK hoặc tài khoản lưu ký giao dịch tín chỉ các-bon.

2. Lộ trình triển khai thị trường các-bon.

Theo Đề án, thị trường các-bon tại Việt Nam sẽ được triển khai theo 02 giai đoạn:

• Giai đoạn từ năm 2025 đến hết năm 2028: đây là giai đoạn thực hiện thí điểm thị trường các-bon trên toàn quốc, chưa bán tín chỉ các-bon ra nước ngoài hoặc kết nối, trao đổi tín chỉ các-bon trong nước với thị trường các-bon khu vực và thế giới.
•  Giai đoạn từ năm 2029:  thị trường các-bon được vận hành chính thức trên toàn quốc. Trong giai đoạn này, thị trường các-bon sẽ được mở rộng về quy mô, phạm vi giao dịch, đồng thời đảm bảo tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế nhằm mang lại hiệu quả kinh tế và môi trường cao nhất.

Đề án thành lập và phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam là một cơ chế chiến lược quan trọng trong nỗ lực giảm phát thải KNK và thúc đẩy đổi mới mô hình tăng trưởng và phát triển bền vững của Việt Nam. Thông qua thị trường này, các doanh nghiệp sẽ bù đắp lượng phát thải KNK của họ bằng cách mua hạn ngạch phát thải hoặc tín chỉ các-bon từ các đơn vị loại bỏ hoặc giảm phát thải KNK, đồng thời mở ra nhiều cơ hội kinh doanh mới cho các doanh nghiệp trong nước và quốc tế.

Do đó, việc sớm hoàn thiện khung pháp lý cho việc trao đổi hạn ngạch phát thải KNK, tín chỉ các-bon và cơ chế trao đổi, bù trừ tín chỉ các-bon, đảm bảo cơ sở pháp lý cho việc triển khai thí điểm sàn giao dịch các-bon là động lực quan trọng trong việc thúc đẩy thương mại hóa tín chỉ các-bon của Việt Nam.