“Trách Nhiệm Tái Chế Sản Phẩm, Bao Bì Của Nhà Sản Xuất, Nhà Nhập Khẩu Theo Nghị Định 08/2022/NĐ-CP”
Ngày 10/01/2022, Chính phủ ban hành Nghị định 08/2022/NĐ-CP (“Nghị định 08/2022”) quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo vệ môi trường, trong đó có nội dung đáng chú ý về trách nhiệm mở rộng của nhà sản xuất, nhập khẩu về tái chế và xử lý sản phẩm, bao bì, cụ thể như sau:
1. Đối tượng và lộ trình thực hiện trách nhiệm tái chế
Nghị định 08/2022 quy định nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì thuộc danh mục các ngành điện, điện tử; pin- ắc quy; dầu nhớt; săm lốp; phương tiện giao thông; và bao bì các loại quy định tại Cột 3 Phụ lục XXII của Nghị định 08/2022 để đưa ra thị trường Việt Nam phải thực hiện trách nhiệm tái chế theo tỷ lệ và quy cách tái chế bắt buộc cho từng loại sản phẩm, bao bì đó.
Theo đó, tỷ lệ tái chế bắt buộc (trừ tái chế phế liệu nhập khẩu làm nguyên liệu sản xuất) được Thủ tướng Chính phủ ban hành trong 3 năm đầu tiên và điều chỉnh 3 năm một lần để áp dụng cho chu kỳ 3 năm tiếp theo với lộ trình tái chế cụ thể như sau: (i) Sản phẩm bao bì và các sản phẩm ắc quy, pin; dầu nhớt; săm lốp: từ ngày 01/01/2024; (ii) Điện, điện tử: từ ngày 01/01/2025; và (iii) Phương tiện giao thông: từ ngày 01/01/2027.
Tuy nhiên, nhà sản xuất, nhập khẩu thuộc 1 trong 3 trường hợp sau không phải thực hiện trách nhiệm tái chế:
- Nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì để xuất khẩu hoặc tạm nhập, tái xuất hoặc sản xuất, nhập khẩu cho mục đích nghiên cứu, học tập, thử nghiệm.
- Nhà sản xuất bao bì có doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ của năm trước dưới 30 tỷ đồng.
- Nhà nhập khẩu bao bì có tổng giá trị nhập khẩu (tính theo trị giá hải quan) của năm trước dưới 20 tỷ đồng.
2. Hình thức thực hiện trách nhiệm tái chế
Nhà sản xuất, nhập khẩu các sản phẩm, bao bì thuộc đối tượng thực hiện trách nhiệm tái chế như nêu trên đây được lựa chọn thực hiện tái chế sản phẩm, bao bì theo một trong các hình thức sau:
- Tổ chức tái chế: nhà sản xuất, nhập khẩu tự quyết định việc tái chế theo 1 trong 4 cách thức sau:
- Tự thực hiện tái chế.
- Thuê đơn vị thực hiện tái chế.
- Ủy quyền cho tổ chức trung gian thực hiện tái chế.
- Kết hợp cách thức (i), (ii) và (iii).
Tuy nhiên, nhà sản xuất, nhập khẩu chỉ được thuê đơn vị tái chế hoặc ủy quyền cho tổ chức trung gian thực hiện tái chế theo danh sách đơn vị, tổ chức mà Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố.
Nhà sản xuất, nhập khẩu hoặc bên được ủy quyền phải đăng ký kế hoạch tái chế hằng năm theo khối lượng sản phẩm, bao bì sản xuất được đưa ra thị trường và báo cáo kết quả tái chế của năm trước theo mẫu gửi về Bộ Tài nguyên và Môi trường trước ngày 31/3 hằng năm và chịu trách nhiệm về tính chính xác của thông tin đăng ký kế hoạch tái chế, báo cáo kết quả tái chế. Theo đó, tùy thuộc vào khối lượng sản phẩm, bao bì thực tế sản xuất được đưa ra thị trường và nhập khẩu nhiều hơn hay ít hơn so với kế hoạch tái chế đã đăng ký, nhà sản xuất, nhập khẩu phải bổ sung khối lượng chênh lệch vào kế hoạch tái chế của năm tiếp theo, hoặc thực hiện, báo cáo kết quả tái chế theo khối lượng sản phẩm, bao bì thực tế sản xuất được đưa ra thị trường và nhập khẩu.
- Đóng góp tài chính vào Quỹ bảo vệ môi trường Việt Nam
Nếu lựa chọn hình thức này, nhà sản xuất, nhập khẩu không phải đăng ký, thực hiện kế hoạch tái chế và báo cáo kết quả tái chế nhưng phải đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam của từng loại sản phẩm, bao bì theo định mức chi phí tái chế do Bộ Tài nguyên và Môi trường trình Thủ tướng Chính phủ ban hành và được điều chỉnh theo chu kỳ 3 năm một lần.
Nhà sản xuất, nhập khẩu được lựa chọn đóng góp tài chính hỗ trợ tái chế vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam theo cách thức (i) một lần vào vào trước ngày 20/4 hằng năm, hoặc (ii) nộp tiền thành hai lần: lần thứ nhất nộp tối thiểu 50% tổng số tiền trước ngày 20/4 và lần thứ hai nộp số tiền còn lại trước ngày 20/10 cùng năm.
Tùy thuộc vào việc kê khai khối lượng sản phẩm, bao bì thấp hơn hay nhiều hơn thực tế sản xuất đưa ra thị trường và nhập khẩu, nhà sản xuất, nhập khẩu phải nộp số tiền cho phần chênh lệch trong năm tiếp theo, hoặc được trừ số tiền đã nộp cho phần chênh lệch trong năm tiếp theo.
3. Trách nhiệm cung cấp thông tin về sản phẩm, bao bì
Nhà sản xuất, nhập khẩu có trách nhiệm công khai thông tin về sản phẩm, bao bì do mình sản xuất, nhập khẩu gồm: thành phần nguyên liệu, nhiên liệu, vật liệu; hướng dẫn phân loại, thu gom, tái sử dụng, tái chế, xử lý; cảnh báo rủi ro trong quá trình tái chế, tái sử dụng, xử lý; có trách nhiệm đăng ký, kê khai, báo cáo, tổng hợp, quản lý trên Cổng thông tin điện tử EPR quốc gia.
Như vậy, trách nhiệm tái chế sản phẩm, bao bì của nhà sản xuất, nhà nhập khẩu có thể được thể hiện theo sơ đồ sau:
Bên cạnh đó, Nghị định 08/2022 cũng quy định trách nhiệm thu gom, quản lý chất thải cũng như mức đóng góp tài chính vào Quỹ Bảo vệ môi trường Việt Nam để hỗ trợ các hoạt động xử lý chất thải của nhà sản xuất, nhập khẩu và các trường hợp được miễn trừ thực hiện trách nhiệm thu gom, quản lý chất thải.
